Een hallux rigidus is een verstijving van de grote teen als gevolg van slijtage. Meestal staat de teen rechtuit en is de functie van de grote teen beperkt.
De functie van de grote teen is belangrijk tijdens het lopen. De afzet wordt voor een deel door de grote teen verricht. Daarom is de grote teen ook extra gevoelig voor slijtage; dit gewricht vangt de grootste druk op tijdens het lopen.
Omdat het gewricht bij hallux rigidus niet meer goed kan buigen (omhoog bewegen), kan krachtig afzetten pijnlijk zijn. Soms zelfs gewoon lopen. De slijtage hoeft niet pijnlijk te zijn. Soms ook ontstaan er geleidelijk pijnklachten. Bij ernstige hallux rigidus kan er ook in rust sprake zijn van pijn.
Vaak treedt hallux rigidus pas op na het vijftigste levensjaar, maar het kan ook op jongere leeftijd voorkomen. Dan ligt er vaak een sportblessure aan ten grondslag.
Diagnose en behandeling van hallux rigidus
De diagnose hallux rigidus kan gesteld worden aan de hand van lichamelijk onderzoek gecombineerd met een röntgenfoto van de voet. Op de röntgenfoto is de slijtage goed zichtbaar. Wat bij het lichamelijk onderzoek op zal vallen is de verminderde functie van het gewricht van de grote teen en dat het gewricht gezwollen is.
De behandeling start meestal met ander schoeisel. Met behulp van een stijvere zool zal geprobeerd worden het afwikkelmoment van de voet naar achteren te brengen (richting de hiel). Zo wordt het versleten gewricht van de grote teen ontlast.
Houdt de pijn ondanks de andere zolen toch aan, dan kan een operatie overwogen worden. Er zijn twee mogelijke operaties, namelijk de artrodese en de resectie-artroplastiek, ook wel cheilectomie genoemd.
Bij een artrodese wordt het stijve en versleten gewricht vastgezet. Het doel is om een pijnvrije situatie te creëren waarbij de teen in een goede stand staat. Na een geslaagde operatie kan dan weer normaal schoeisel worden gedragen. Bij een cheilectomie wordt een deel van de woekeringen rondom het pijnlijke gewricht weggehaald. Het gewricht blijft dan beweeglijk en de functie zal weer enigszins toenemen. Deze laatste operatie wordt meestal op oudere leeftijd gekozen. Het nadeel is namelijk dat bij een cheilectomie de afzetkracht vermindert, wat voor jonge mensen vervelender is dan voor oudere mensen.