Infecties in de orthopedie

Een infectie is vaak een ernstige complicatie, met name in de orthopedie. Een gewricht dat infecteert zal vaak ernstig beschadigen als gevolg van de schadelijke uitwerking van de bacteriën op het kraakbeen. Vaak zal de functie van het gewricht worden beperkt met blijvende stijfheid en pijn als gevolg. Een infectie bij een kunstgewricht is zo mogelijk nog ernstiger. Vaak zal het kunstgewricht zeer frequent weer operatief moeten worden schoongemaakt en gespoeld. Soms moet de prothese zelfs weer worden verwijderd.

Hoe ontstaat een wondinfectie?

Bijna altijd is de oorzaak van een wondinfectie een bacterie die ook normaal op de huid voorkomt. Pas wanneer de huid wordt beschadigd of ingesneden, kunnen deze bacteriën in de wond komen en daar een infectie veroorzaken. Of er een infectie ontstaat en hoe ernstig, is afhankelijk van de soort bacterie en met name de algehele conditie van de patiënt en het wondgebied. Patiënten met een verstoorde afweer, zoals bijvoorbeeld bij kanker en chemotherapie, patiënten met een slecht vaatstelsel en suikerziekte lopen aanmerkelijk meer kans op een infectie. Ook rokers hebben een veel grotere kans op een infectie, doordat de bloeddoorstroming van de kleinste haarvaatjes is belemmerd en de hoeveelheid zuurstof in het bloed is verminderd.

Welke bacteriën zijn verantwoordelijk voor infecties?

De meest voorkomende bacterie is de Staphylococcus Aureus. Een schatting uit de Verenigde Staten is dat alleen al deze bacterie verantwoordelijk is voor een kostenpost van jaarlijks $ 12,3 miljard.

Deze bacterie komt algemeen op de huid, maar vooral ook in de neus voor. Een nadeel van deze bacterie is dat hij door het veelvuldig gebruik van penicillines bij de mens en ook met name in de intensieve veehouderij, resistent is geworden en alleen nog maar kan worden bestreden met geavanceerdere antibiotica. Soms zelfs zijn deze antibiotica ook niet meer voldoende en moet naar nog een geavanceerder middel worden gegrepen. Er is een gerede angst, dat de bacterie zich sneller kan aanpassen, dan de industrie een nieuw antibioticum kan ontwikkelen. Andere veel voorkomende bronnen van infectie zijn de bacteriën die uit de darmen of de blaas komen. Er zijn natuurlijk vele duizenden bacteriën en schimmels die ook een infectie kunnen veroorzaken. Daarom zal altijd een kweek worden gedaan om de verwekker te kunnen achterhalen.

Hoe kunnen we een wondinfectie herkennen?

Een infectie gaat in het algemeen lokaal in het wondgebied gepaard met roodheid, zwelling en pijn. Vaak zal de wond ook lekken. Aanvankelijk vaak bloed, maar al snel pus.

Algemene verschijnselen zijn verhoging tot soms hoge koorts. In het bloed zullen diverse waarden verhoogd zijn, met name het aantal witte bloedcellen (leucocyten), de bloedbezinking (BSE) en de CRP (een ontstekingseiwit).

Koude rillingen zijn een uiting dat er een zeer ernstige infectie is, met het lekken van de bacteriën in de bloedbaan (sepsis). De wond kan spontaan openspringen, waardoor de pus afloopt.

Hoe wordt een infectie behandeld?

Bij een beginnende infectie is het soms voldoende om antibiotica te geven. Meestal wordt begonnen met een middel dat heel breed is, en dat zeker de meest voorkomende bacteriën zal doden. Na de kweekafname zal de uiteindelijke ziekteverwekker bekend zijn en kan het antibioticum evtueel worden aangepast. Bij infecties van gewrichten, kunstgewrichten en wanneer er metaal is ingebracht, zal vaak direct de wond weer worden geopend en worden gespoeld met een soort douche waarbij water onder een hoge druk de pus eruit spoelt. Vaak worden er daarna kralen of foam gedrenkt in antibiotica in de wond achtergelaten. Bij een dergelijke infectie zal er meestal een infuus nodig zijn om de antibiotica direct in de bloedbaan te krijgen. Indien de behandeling niet lukt en de infectie niet geneest, is soms de enige optie om het implantaat te verwijderen. Als tussenoplossing wordt dan een plastic gewrichtsprothese vol met lokaal werkende antibiotica ingebracht.

Hoe kunnen we een infectie voorkomen?

Zoals altijd geldt: “voorkomen beter dan genezen”. Dus zorg dat uzelf en ook uw huid in de beste conditie is. Dus bij griep, een stevige verkoudheid, diarree, een blaasontsteking of een infectie of beschadiging van de huid, zo mogelijk de operatie laten uitstellen. Beter 2 weken later opereren, dan vele weken tot maanden in het ziekenhuis liggen aan een antibiotica-infuus.

Antibioticum rondom de operatie:

Bij risicovolle ingrepen zult u vóór de ingreep op de operatiekamer een antibioticum in het infuus krijgen. Ook zal er soms tevens na de operatie één tot meerdere doses antibiotica worden toegediend.

Er zijn al veel ziekenhuizen die zeker bij risicovolle ingrepen een bepaald regiem adviseren om vóór de operatie thuis de huid en neus te ontsmetten: De behandeling bestaat uit het gebruik van een zalf in de neus en een speciale ontsmettende zeep.

Neuszalf

De neuszalf heet Bactroban (Mupirocine) het is een antibioticum en heeft de taak om resistente bacteriën en met name de staphylococcen te bestrijden.

Hoe gebruikt u Bactroban neuszalf?

  • U start de behandeling twéé dagen voor de operatie.
  • Tweemaal per dag zowel in de ochtend als voor het slapen gaan, doet u een kleine hoeveelheid van de zalf (bijv. met de pink) in elk neusgat.
  • Knijp de neus dan dicht en masseer de zalf door de neus.
  • Het kan even prikken, soms moet u niezen.
  • Op de dag van de operatie brengt u de zalf nogmaals aan.
  • Na de ingreep gebruikt u de zalf nog twee dagen.
  • De kuur is in totaal 5 dagen.

Huiddesinfectie

Huiddesinfectie geschiedt met Hibiscrub (Chloorhexidine): desinfecterende zeep. Het is een helderrode/-roze oplossing. Het herhaald gebruik versterkt de werking. Het werkt tegen de meeste bacteriën, schimmels en gisten. Het kan ook dagelijks worden gebruikt na bv. toiletgebruik.

Hoe gebruikt u Hibiscrub?

  • Start ten minste twee dagen (eerder mag ook) vóór de operatie.
  • Verwissel zo mogelijk uw beddengoed, zodat uw bed schoon is.
  • Douche ’s avonds en was zowel de haren als lichaam met de Hibiscrub.
  • De ochtend van de operatie doucht u zich nogmaals met de Hibiscrub en vergeet de haren niet!
  • Gebruik na het douchen géén huid-crèmes en haarverzorgingsproducten op de dag van de ingreep.
  • Indien u mag douchen na de ingreep, gebruik dan weer Hibiscrub voor de haren en het lichaam.
  • Reinig de wond en de directe omgeving met een Hibitane oplossing (ook bij de apotheek verkrijgbaar) op een steriel gaasje.
  • Plak de eerste tijd de wond met een pleister af, zeker als deze nog niet goed droog is.

Infecties bij schoudeoperarties:

Schouderoperaties infecteren vaker dan ingrepen aan andere gewrichten. Met name de bacterie die Acné veroorzaakt (de Propionibacterium Acnes) is hiervoor verantwoordelijk.

Bij patiënten die een tweede kijkoperatie aan de schouder moeten ondergaan wegens blijvende pijn en zwelling, blijkt er vaak een laag-gradige infectie te zijn met deze bacterie. Ook infecties aan schouderprotheses kunnen vaak worden toegeschreven aan deze bacterie.

Buiten de hierboven beschreven maatregelen, kan het lokaal insmeren van het operatiegebied met Benzoyl-Peroxide gel of crème ten minste 48 uur vóór en na de ingreep de kans op schouder-infecties drastisch verminderen.

Infecties bij operaties aan de rug

Rugoperaties infecteren relatief vaak, zeker als er ook materiaal als schroeven, staven en platen moeten worden gebruikt. Ook duren rugoperaties vaak langer en is er een groot wondbed, dat wat langer na-bloedt. Ook ligt de anus, met de dambacteriën en het gebied tussen anus en vagina of penis (het perineum) vlakbij. De resistente staphylococ zit vaak ook op het perineum.

Het moet dan ook worden aanbevolen om het regime met de neuszalf en de Hibiscrub bij alle rugoperaties aan te houden. Gezien de ernstige gevolgen van een infectie met Staphylococcen in de rug, is de industrie bezig met het ontwikkelen van een vaccin tegen deze bacterie. De eerste trials met mensen gaan binnenkort van start.

Registratie van infecties:

In Nederland worden infecties die opgetreden zijn in het ziekenhuis, geregistreerd in een systeem dat PREZIES heet. Hierin wordt ook geregistreerd bij welke ingrepen welke infectie is opgetreden. Ook kan een ziekenhuis zijn eigen cijfers vergelijke met het gemiddelde van de landelijke cijfers. Het ziekenhuis kan de eigen en de landelijke cijfers publiceren op hun internetsite. Deze cijfers zeggen echter niet alles. Er wordt weinig rekening gehouden met de bijkomende ziektes die de patiënt onder de leden heeft, zodat ziekenhuizen die een slechtere (ziekere) categorie patiënten opereren, een relatief slechtere score zullen hebben.