Osteoïd Osteoom en Osteoblastoom
Deze goedaardige tumoren kenmerken zich door sterke beenvorming in sterk vaatrijk weefsel. Het Osteoblastoom wordt wel gezien als de grote broer van het Osteoïd Osteoom. Typisch is de heftige, vaak nachtelijke pijn die goed reageert op aspirine. De voorkeursleeftijd ligt tussen de 10 en 20 jaar. De afwijkingen kunnen in ieder skeletdeel worden gevonden, maar 50% bevindt zich in boven- of onderbeen.
Chondroom
Dit is een goedaardige gezwel, dat rijp kraakbeen vormt. De afwijking kan centraal in een skeletdeel liggen (enchondroom), of buiten het centrum tegen de wand van het bot (excentrisch chondroom). Vaak komt de afwijking op zich zelf voor, maar soms in veelvoud (enchondromatosis). De kans op kwaadaardige ontaarding is bij op zich zelf voorkomende chondromen 1%, echter bij enchondromatosis 20- 30%. Dan ontstaat een chondrosarcoom (zie Kwaadaardig primair » Soorten). Goede controle van chondromen is vaak om deze reden gewenst. De meeste chondromen komen aan de vingers voor, maar ook elders in het skelet. Niet alle chondromen behoeven behandeling; vaak kan men volstaan met controle.
Exostose
Dit is een benige uitwas van het bot, bedekt met een kraakbeenkap. De afwijking komt vooral bij kinderen voor; de afwijking kan tijdens de groei van het kind groter worden. Dat is normaal. Na de groei van het kind is groter worden van de Exostose vreemd; men moet dan rekening houden met kwaadaardige ontaarding. De kans op kwaadaardige ontaarding is 1% bij enkel voorkomende exostosen en minstens 10% bij leden van families, die deze afwijkingen vrijwel allemaal in veelvoud hebben. Zorgvuldige controle is bij hen gewenst. Exostosen komen in alle beenderen voor.
Chondroblastoom
Dit celrijke goedaardige gezwel bestaat uit kraakbeen, reuscellen en botcellen. De meeste patiënten zijn jonger dan 20 jaar. De afwijking komt vooral voor bij de groeischijf, aan de uiteinden van bijvoorbeeld bovenarm, boven- of onderbeen. Kwaadaardige ontaarding komt eigenlijk niet voor; wel kan de tumor, heel zelden, uitzaaien naar de longen.
Reusceltumor
Dit is een goedaardige agressieve tumor, waarin talrijke reuscellen voorkomen. De tumor wordt in 4 stadia ingedeeld; 1 t/m 3 zijn goedaardig; 4 is kwaadaardig. Kwaadaardigheid is zeer zeldzaam. 90% van de patiënten is ouder dan 20 jaar. De gemiddelde leeftijd ligt bij 33 jaar. Ook deze tumor ligt vlak naast of in het gebied van de oorspronkelijke groeischijf, vooral in bovenarm, bovenbeen of onderbeen. Ook in de goedaardige variant komen er uitzaaiingen van de tumor in de longen voor. De prognose van de goedaardige variant is meestal goed; die van de kwaadaardige variant vaak slecht.
Lees verder over tumorachtige afwijkingen